Auteur: Admin2

Jaarcongres 2023 – Vroegmoderne dieren in de Nederlanden

Jaarcongres Vlaams-Nederlandse Vereniging voor Nieuwe Geschiedenis

27 oktober 2023, Amsterdam (UvA – Bushuis, Kloveniersburgwal 48, zaal F0.01)

Tijd: 10:00-17:00 met aansluitend borrel
Kosten: €25,– inclusief lunch en borrel (€15,– voor studenten)
Aanmelden

DierMens Studies worden steeds populairder aan universiteiten, en ook voor het dier in de geschiedenis (animal history) komt steeds meer aandacht. De veranderende relaties tussen dieren en mensen zijn fascinerend en steeds vaker onderwerp van onderzoek. In het buitenland gebeurt er al veel, maar ook in Nederland en België zijn er historici die zich met dieren bezighouden, al vormen zij nog niet echt een eigen vakgebied. In de sociale geschiedenis, wetenschapsgeschiedenis, kunstgeschiedenis en geschiedenis van mondiale handel en reizen zijn bijvoorbeeld al verschillende dieren te vinden.

Dit VNVNG-congres wil onderzoekers uit de Lage Landen samenbrengen die zich richten op het vroegmoderne dier, of, preciezer: homo sapiens en niet-menselijke dieren in de geschiedenis van de Nederlanden 1500-1850. Hoe zijn historische relaties tussen mensen en ándere dieren te karakteriseren? Zegt diergeschiedenis vooral iets over de menselijke blik op het dier? Of is het ook mogelijk een dier-perspectief in te nemen? In hoeverre hadden dieren agency? Is er sprake van een animal turn in de geschiedenis? Is het tijd voor een aparte discipline?

Deze en andere vragen worden beantwoord op vrijdag 27 oktober in Amsterdam. Een dozijn sprekers zal evenzoveel diersoorten presenteren. Onder meer de olifant, de wolf, de luis, de platvis en de dodo staan op het programma.

Boekpresentatie Hugo de Schepper

Tijdens het jaarcongres vindt tevens de boekpresentatie plaats van het nieuwe boek van Prof. em. Hugo de Schepper, medeoprichter, voormalig bestuurslid en gewaardeerd erelid van onze vereniging. Zijn boek wordt uitgegeven door de Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en  Kunsten en draagt de titel:

‘A latere principis u de su theniente general’. De regeringsraden naast landsheren en landvoogden in de Habsburgse Nederlanden. Leden, instellingen en algemene politiek, 1577/1580-1609 (Brussel/Leuven, 2023).

Aanmelden

De kostprijs voor deelname aan het Jaarcongres bedraagt 25 EUR. Studenten betalen 15 EUR. Het is mogelijk om enkel de boekpresentatie bij te wonen. Gelieve in dat geval deze optie aan te vinken in het inschrijfformulier. Wie enkel voor de boekpresentatie komt, betaalt geen inschrijfkosten. U kunt zich tot en met vrijdag 20 oktober inschrijven via het registratieformulier op onze website:

https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSdwJrPRIl4RHIDq3tmNXVRzBpd43OooAyCP8RzXf-RaP53TBQ/viewform?usp=sf_link. U ontvangt na inschrijving t.z.t. een betaalverzoek per email.

Programma

9.30           Ontvangst met koffie en thee
10.00         Opening door Dries Raeymaekers, voorzitter VNVNG
10.10         Introductie congresthema door Judith Brouwer, bestuurslid VNVNG

10.20-12.00 Sessie I

12.00          Lunch

13.00-14.20 Sessie II

14.20          Pauze (koffie/thee)

14.50-16.10 Sessie III

16.10          Discussie en afsluiting door Marjo van Koppen

16.30          Boekpresentatie Hugo de Schepper

17.00          Borrel

Nieuwe Tijdingen (2022): Erika Kuijpers en Gerrit Verhoeven (red.), Makelaars in kennis: Informatie verzamelen, verwerken en verspreiden in de vroegmoderne Nederlanden

We leven in een koortsachtige informatiemaatschappij. Voortdurend worden we overspoeld met nieuws, kennis, roddels en faits divers via sociale en meer traditionele media. Vaak stelt die overvloed aan informatie ons voor de vraag wat te kijken, te lezen of te beluisteren? Wat te geloven of te wantrouwen, en vooral wat te onthouden of te bewaren?

Hoewel de snelheid waarmee informatie in vroegere tijden circuleerde aanzienlijk lager lag, waren de vragen niet fundamenteel anders. Ook in de vroegmoderne periode waren mensen voor hun informatievoorziening afhankelijk van netwerken van correspondenten, van makelaars in kennis en informatie. En ook toen was niet alle informatie even nuttig of betrouwbaar. Dit dossier van Nieuwe Tijdingen laat zien hoe kooplui, diplomaten, wetenschappers, verzamelaars, artiesten, maar ook gewone geletterde burgers informatie verzamelden, filterden, ordenden, bewaarden en gebruikten.

Lezen

De bundel is verkrijgbaar bij Leuven University Press – zowel gedrukt als digitaal – en in te zien via JSTOR.

Voor leden van VNVNG is een abonnement op de print- en digitale versie van het tijdschrift inbegrepen in het jaarlijks contributie.

Inhoud

  • Makelaars in kennis: Een inleiding
    Erika Kuijpers en Gerrit Verhoeven
  • Rederijkersnetwerken en de verspreiding van kennis in de vroege zeventiende eeuw: Het werk van Willem de Gortter en de beeldvorming van de Opstand
    Bram Caers
  • Meertalige tijdingen in het Van der Meulen archief (1588–1600)
    Nina Lamal
  • De vroegmoderne ambassadesecretaris als informatiemanager: Henri Brasset en zijn briefregisters (1616–1654)
    Kerrewin van Blanken
  • Kennis over verre zeeën: Maritieme en etnografische kennisontwikkeling van Franse transpacifische reizen tot de Oostendse Azië-handel (1684–1723)
    Wim De Winter
  • De informatiebronnen van Albert Louwen (1722–1798), kroniekschrijver te Purmerend
    Erika Kuijpers

Jaarcongres 2022 – Getuigen en getuigenissen: Vroegmoderne rechtshistorische bronnen in het onderzoek

Jaarcongres Vlaams-Nederlandse Vereniging voor Nieuwe Geschiedenis

28 oktober 2022, Universiteit Antwerpen

Aankondiging

Onderzoek in vroegmoderne rechtshistorische bronnen is binnen de geschiedbeoefening altijd een specialisme geweest waar slechts weinigen zich aan waagden. Daarvoor bestonden twee belangrijke redenen: ten eerste was het materiaal omvangrijk maar vrij ontoegankelijk. De archieven in Vlaanderen en Nederland huisvesten kilometers gerechtelijke en notariële archieven, maar zijn meestal slecht ontsloten. Een tweede reden is dat het functioneren van het rechtssysteem in deze periode behoorlijk complex is, en overal weer een beetje anders. Om het materiaal goed te kunnen interpreteren is veel kennis nodig van de institutionele en rechtshistorische context.

Dankzij initiatieven als o.a. het IJsberg project, Alle Amsterdamse Akten en het Pardon Tales project worden tegenwoordig steeds meer rechtshistorische bronnen geïndexeerd en full-text gedigitaliseerd. Enerzijds schept dit nieuwe mogelijkheden voor onderzoek: nieuwe vragen, nieuwe methodes en nieuwe samenwerkingsverbanden. Anderzijds schuilt in de doorzoekbaarheid van het materiaal het gevaar van cherry picking, waarbij niet altijd recht wordt gedaan aan de historische context en begrip van het rechtssysteem.

Het Jaarcongres 2022 is gewijd aan de vragen die spelen rond deze ontwikkelingen. De sprekers richten zich vooral op de getuigen en getuigenissen in rechtszaken en attestaties bij de notaris. Wat kunnen we doen met deze verhalen? Met welke bronkritische problemen moeten we rekening houden? Wat moeten we weten van het rechtssysteem om getuigenverslagen goed te kunnen duiden? Welke methodologische vernieuwingen liggen in het verschiet nu er grote datasets beschikbaar komen?

Programma

10.30u               Ontvangst met thee en koffie
11.00u               Opening door voorzitter Dries Raeymaekers
11.15                  Ledenvergadering

11.30u               Wouter Ryckbosch en Tom Bervoets (Vrije Universiteit Brussel)
‘Voor ons zijn verscheenen’: getuigen en hun sociaal profiel in de 18de-eeuwse stad’.

12.00u               Lunch

13.30u               Pauline van den Heuvel (Stadsarchief Amsterdam): Allemaal in Alle Amsterdamse Akten

14.00u               Luke Giraudet (Université Catholique de Louvain)
Crafting a Remission Letter: Witness Testimony and Remissibility in the Records of the Spanish Privy Council, 1540-1633

14.30u               Pauze

15.00u               Jeannette Kamp (Universiteit Leiden)
Van ruzie tot vonnis: een (digitale) speurtocht naar migranten in criminele bronnen en daarbuiten

15.30u               Hylkje de Jong (Vrije Universiteit Amsterdam)
Getuigen en getuigenissen in civiele zaken bij de gerechtshoven

16.00                  Discussie, ingeleid door Elwin Hofman (Universiteit Utrecht)

16.30                 Afsluiting en borrel    

Locatie

Het jaarcongres vindt plaats in Gebouw S (Klooster van de Grauwzusters) van de Universiteit Antwerpen (Stadscampus) en meer bepaald in de promotiezaal.

Adres:

Universiteit Antwerpen – Stadscampus
Klooster van de Grauwzusters (gebouw S)
Lange Sint-Annastraat 7
2000 Antwerpen

Registratie

De kostprijs voor deelname aan het Jaarcongres bedraagt 25 EUR. Studenten betalen 15 EUR. Er zal een livestream zijn via Zoom voor deelnemers die niet in Antwerpen aanwezig kunnen zijn. Hiervoor vragen we een vergoeding van 5 EUR.

U kunt zich inschrijven via het registratieformulier. U ontvangt na inschrijving t.z.t. een betaalverzoek per email.

Naar het registratieformulier

Lezing Christine Kooi

Na de succesvolle lezing van Geoffrey Parker vorig jaar, organiseren we binnenkort de tweede editie van de VNVNG-voorjaarslezing. We zijn heel blij dat Christine Kooi van de Louisiana State University de lezing zal geven. Op 21 juni zal zij spreken over haar nieuwe boek Reformation in the Low Countries, 1500-1620 dat deze zomer zal verschijnen bij Cambridge University Press. Na afloop van de lezing zal Christine Kooi geïnterviewd worden. De voertaal is Engels.

De lezing is hybride: geïnteresseerden kunnen het op locatie of via Zoom bijwonen. Deelname is gratis.

Locatie en tijd

Dinsdag 21 juni 2022, 16:30
Lipsiusgebouw, Leiden / online

Opgeven via formulier

Nieuwe Tijdingen (2021): Anita Boele en Raingard Esser (red.), Genderpatronen in vroegmoderne samenlevingen

De integratie van een genderperspectief in historisch onderzoek heeft gevolgen die verder reiken dan simpelweg de aanvulling van bestaand onderzoek met bijkomende onderzoekssubjecten. Ze vraagt om een fundamentele herbezinning over begrippen die vaak hun betekenis hebben gekregen vanuit een specifieke mannelijke insteek.

Dit nummer van Nieuwe Tijdingen verkent wat een zorgvuldig toegepast genderperspectief concreet oplevert voor het vroegmoderne onderzoek naar uiteenlopende thema’s zoals migratie, religie en rechtspraak, arbeidsmarkt en homoseksualiteit. Dit gebeurt vanuit verschillende invalshoeken en historische contexten. Zo wordt ingegaan op de ervaringen en de verschillende rollen van vrouwen binnen confessionele migrantengemeenschappen in Engeland, op de Antwerpse drukkersmarkt en binnen stedelijke religieuze gemeenschappen in Frankrijk. Andere bijdrages bestuderen noties van mannelijkheid en vrouwelijkheid in strafrechtelijke ondervragingen in Frankrijk en attitudes ten opzichte van deviante seksualiteit in achttiende-eeuws Antwerpen.

Lezen

De bundel is verkrijgbaar bij Leuven University Press – zowel gedrukt als digitaal – en via JSTOR.

Voor leden van VNVNG is een abonnement op de print- en digitale versie van het tijdschrift inbegrepen in het jaarlijks contributie.

Inhoud

  • Inleiding: vroegmoderne genderpatronen
    Raingard Esser & Anita Boele
  • Norwich’s “Disorderly Maids”: Immigrant Women and the institutions in early modern England
    Raingard Esser
  • Spiritual Reform on Ceremonial Display?: The Acarie Circle and the foundation of the first French Discalced Carmels (1604–1611)
    Gooitske Nijboer
  • De drukkersvrouwen van Sint Lucas: Gildenlidmaatschap en arbeidspatronen in het vroegmoderne Antwerpse boekwezen
    Heleen Wyffels
  • Gender op de pijnbank: Mannelijkheid en vrouwelijkheid in Franse criminele ondervragingen in de achttiende eeuw
    Elwin Hofman
  • “Dat volck dat uijt Hollant ghejaecht is”: Sodomie en migratie in achttiende-eeuws Antwerpen
    Jonas Roelens

Jaarcongres 2021: Afval bestaat niet! De circulaire economie in de vroegmoderne Nederlanden

Jaarcongres Vlaams-Nederlandse Vereniging voor Nieuwe Geschiedenis

29 oktober 2021

In samenwerking met de Vrije Universiteit, het Environmental Humanities Centre en Clue+


De Nederlandse en Vlaamse overheden willen naar een circulaire economie in 2050. Duurzaamheid is dus een thema voor de toekomst. Recyclen deden mensen in de vroegmoderne Lage Landen echter ook al. Tijdens het VNVNG-jaarcongres onderzoeken we hoe circulair de steden en de landbouw eigenlijk waren vóór de industrialisatie. Hoe was het hergebruik van afval en restproducten geregeld? Wat was de waarde van oud papier, textiel, bouwmaterialen of mest, en wat deed men ermee? In hoeverre kan ook worden gesproken van een andere cultuur en appreciatie rond afval en tweedehands materiaal?


Tijdens het Jaarcongres 2021 zullen de sprekers niet alleen het ‘hoe’ uit de doeken doen van recyclage en hergebruik, maar vooral ook het ‘waarom’. Dat wil zeggen: wat maakte recycleren profijtelijk? En welke economische, sociale, politieke en culturele condities moeten worden meegenomen om dergelijke praktijken te begrijpen en te verklaren?

Programma

10.30u Ontvangst met thee en koffie
11.00u Opening door Dries Raeymaekers (voorzitter VNVNG) en jaarvergadering
11.30u Joppe van Driel (Amsterdam Institute for Advanced Metropolitan Solutions) – Hoe kunnen historici bijdragen aan oplossingen voor de klimaatcrisis?
12.00u Discussie
12.15u Lunch
13.15u Ranjith Jayasena (Monumenten en Archeologie, Gemeente Amsterdam) – Amsterdam gebouwd op afval
13.45u Heidi Deneweth en Ine Wouters (Vrije Universiteit Brussel) – Bouwstoffen of afvalstoffen? Hergebruik van bouwmaterialen in het verleden
14.15u Discussie
14.30u Thee en koffie
15.00u Pieter De Graef (Strategische Adviesraad voor Landbouw en Visserij) – Van platteland naar stad en terug… Een circulaire economie van voedsel en mest? Casus: de Vlaamse landbouw, 18e eeuw
15.30u René Lugtigheid (Universiteit van Amsterdam) – Van aardse stof tot hemels lof: een opvallend hergebruik van achttiende-eeuwse zijden stoffen
16.00u Discussie
16.15u Afsluitende reflectie door Petra van Dam (Vrije Universiteit Amsterdam)
16.35u Sluiting en Borrel

Locatie

Het jaarcongres vindt plaats in de Aurora Zaal in het hoofdgebouw van de Vrije Universiteit in Amsterdam, op wandelafstand van station Amsterdam-Zuid.

Aurora zaal, VU HOOFDGEBOUW
De Boelelaan 1105
1081 HV Amsterdam

Zo komt u bij de zaal:
1) vanaf de hoofdingang van het Hoofdgebouw gaat u rechtsaf
2) U loopt langs de koffiecorner het restaurant in.
3) Vervolgens slaat u meteen linksaf
4) U bent bij de ingang van de Aurorazaal.

Registratie


De kostprijs voor deelname aan het Jaarcongres bedraagt 25 EUR (studenten betalen 15 EUR). U kunt zich inschrijven via Google Forms. Na inschrijving ontvangt u t.z.t. een betaalverzoek per email. Op dit moment is het de bedoeling dat het congres fysiek in de Vrije Universiteit Amsterdam zal plaatsvinden. Mocht dit vanwege coronamaatregelen toch niet haalbaar blijken, dan berichten wij u op tijd.

Lezing Geoffrey Parker: Charles V and me

Onlangs verscheen Geoffrey Parkers nieuwste Habsburgersbiografie in het Nederlands, Keizer Karel V: Landsheer van de Nederlanden, Habsburgs wereldheerser. Het boek – van meer dan zeshonderd pagina’s – is nu al een standaardwerk over de vorst in wiens rijk de zon nooit onderging. Parker komt op dinsdag 11 mei om 17.00 uur via Zoom spreken bij de Vlaams-Nederlandse Vereniging voor Nieuwe Geschiedenis. Zijn Engelstalige lezing is getiteld ‘Charles V and Me: From Documents to Digits’. Hierin zal Parker vertellen hoe hij er toe kwam om een biografie te schrijven van de keizer.

De lezing is een unieke kans voor de leden van de VNVNG en overige geïnteresseerden om Geoffrey Parker virtueel te ontmoeten. U kan u aanmelden via het onderstaande formulier. Deelname is kosteloos.

Over Geoffrey Parker

De Britse historicus Geoffrey Parker schreef boeken over de Nederlandse Opstand, Dertigjarige Oorlog en de militaire revolutie in de vroegmoderne tijd. Hij promoveerde aan Cambridge, doceerde aan Yale en is nu verbonden aan de Ohio State University. In 2014 kreeg hij de British Academy Medal voor zijn boek Global Crisis: War, Climate Change and Catastrophe in the Seventeenth Century. Parker ontving een eredoctoraat van de Katholieke Universiteit Brussel en is lid van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen.

Aanmeldformulier

Nieuwe Tijdingen 2020: Jasper van der Steen en Hans Cools (red.), Vroegmoderne geschiedenis in actuele debatten

De vroegmoderne periode kan de laatste jaren rekenen op grote belangstelling in Nederland en Vlaanderen. In maatschappelijke discussies over (nationale) identiteit, onderwijs en de erfgoedsector wijzen opiniemakers bijvoorbeeld graag op de economische, politieke, sociale en culturele verworvenheden van de periode voor 1800. Deze interesse in het verleden is uiteraard toe te juichen, maar het politieke gebruik van historische verwijzingen staat ook op gespannen voet met wetenschappelijke geschiedbeoefening. Beleidsmakers lijken geschiedenis te zien als een grabbelton waaruit ze naar believen kunnen putten. Vele vroegmodernisten staan dan ook eerder sceptisch tegenover de maatschappelijke benutting van academische inzichten. Hoe gaan historici van de vroegmoderne tijd best om met deze praktijk?

Deze vraag staat centraal in dit nummer van Nieuwe Tijdingen. De bijdragen besteden onder andere aandacht aan het gebruik van vroegmoderne geschiedenis in discussies over canonvorming, (post)kolonialisme, nationalisme en historische vergelijkingen. Het jaarboek werpt daarmee nieuw licht op de vraag hoe en waarom (onderzoek over) de vroegmoderne periode wordt geïnstrumentaliseerd en gerepresenteerd in actuele maatschappelijke debatten, en welke rol vroegmoderne historici daarbij zouden kunnen spelen.

De bundel is verkrijgbaar bij Leuven University Press – zowel gedrukt als digitaal – en via JSTOR.

Voor leden van VNVNG is een abonnement op de print- en digitale versie van het tijdschrift inbegrepen in het jaarlijks contributie.

Inhoud

  • Geschiedenis herschrijven: Over het belang van de vroegmoderne periode in hedendaagsemaatschappelijke debatten en de rol van historici daarbij
    Jasper van der Steen en Hans Cools
  • Polderen en ploeteren: Een debat over geschiedenis, continuïteit en Nederlandse identiteit
    Marjolein ’t Hart
  • De herdenkingsbeweging en de plaats van het slavernijverleden in de Nederlandse identiteit
    Karwan Fatah-Black
  • Spiegels van Sophia: Geleerdenportretten en de verbeelding van vrouwen als wetenschappelijkeautoriteit: een historische kadering
    Lieke van Deinsen
  • Het Plakkaat van Verlatinge (1581) in het Nederlandse herdenkingsjaar 2018: Historici versus dagbladpers
    Anton van der Lem
  • In de voetsporen van de meesters: Rembrandt, Rubens en hun museumhuizen in Amsterdam en Antwerpen
    Hans Cools

Nieuwe reeks Low Countries History Seminar op het IHR in Londen

Het Londense Institute of Historical Research organiseert ook dit jaar een nieuwe reeks met lezingen over de vroegmoderne Lage Landen. Geïnteresseerden die deze lente of zomer in Londen zijn kunnen bij sommige sessies weer aanschuiven in de kelder van het instituut. Alle lezingen zijn ook via Zoom te volgen.

Elke lezing begint om 17:30 (VK) / 18:30 (BE/NL). Houd rekening met het tijdsverschil. Deelname is gratis.

De organisatie – Liesbeth Corens (Queen Mary), Anne Goldgar (Univ. Southern California), Ben Kaplan (UCL), Ulrich Tiedau (UCL) en Joanna Woodall (Courtauld) – nodigt u van harte uit om deel te nemen.

U kan zich voor sessies opgeven via de website van het IHL.

Programma

Autumn Term

23 October      Michaël Green (Copenhagen),
‘Notions of Privacy in Egodocuments from Early Modern Amsterdam’

6 November    Wim Klooster (Clark University, Worcester, Mass.),
‘The Petition to Keep New Netherland: Amsterdam’s Merchants and the Fear of English Ascendancy’

20 November  Margaret Schotte (York University, Ontario),
‘Dutch Atlases and Nautical Manuals – Opening the Treasure Chests’

4 December     Hal Parker (St Louis),
‘Global Calvinism: Conversion and Commerce in the Dutch Empire, 1600–1800’

Spring Term

5 February       Brianne Dolce (IHR),
‘A Disputed Inheritance on the Franco-Belgian Border: Writing the Cultural History of Medieval Arras, 1792–1900’

19 February     Michael Depreter (Oxford),
‘The Counts of Flanders, the Towns, and England. Patterns of Diplomatic Competition and Complementarity in Times of Revolt (14th–16th centuries)’

5 March           Susanne Friedrich (Munich),
‘Economies of Knowledge. The Epistemic Cultures in the Dutch East India Company (1602–c. 1650)’

19 March         Ad Putter (Bristol),
‘The Dutch Hat Makers of Medieval London’

Summer Term

21 May             Freya Sierhuis (York),
‘Staging Muslim-Jewish Encounters in the Amsterdamse Schouwburg’

4 June              Karwan Fatah-Black (Leiden),
‘The Changing Understanding of Colonial Slavery in Dutch National History and Identity’