Nieuwe Tijdingen (2022): Erika Kuijpers en Gerrit Verhoeven (red.), Makelaars in kennis: Informatie verzamelen, verwerken en verspreiden in de vroegmoderne Nederlanden

We leven in een koortsachtige informatiemaatschappij. Voortdurend worden we overspoeld met nieuws, kennis, roddels en faits divers via sociale en meer traditionele media. Vaak stelt die overvloed aan informatie ons voor de vraag wat te kijken, te lezen of te beluisteren? Wat te geloven of te wantrouwen, en vooral wat te onthouden of te bewaren?

Hoewel de snelheid waarmee informatie in vroegere tijden circuleerde aanzienlijk lager lag, waren de vragen niet fundamenteel anders. Ook in de vroegmoderne periode waren mensen voor hun informatievoorziening afhankelijk van netwerken van correspondenten, van makelaars in kennis en informatie. En ook toen was niet alle informatie even nuttig of betrouwbaar. Dit dossier van Nieuwe Tijdingen laat zien hoe kooplui, diplomaten, wetenschappers, verzamelaars, artiesten, maar ook gewone geletterde burgers informatie verzamelden, filterden, ordenden, bewaarden en gebruikten.

Lezen

De bundel is verkrijgbaar bij Leuven University Press – zowel gedrukt als digitaal – en in te zien via JSTOR.

Voor leden van VNVNG is een abonnement op de print- en digitale versie van het tijdschrift inbegrepen in het jaarlijks contributie.

Inhoud

  • Makelaars in kennis: Een inleiding
    Erika Kuijpers en Gerrit Verhoeven
  • Rederijkersnetwerken en de verspreiding van kennis in de vroege zeventiende eeuw: Het werk van Willem de Gortter en de beeldvorming van de Opstand
    Bram Caers
  • Meertalige tijdingen in het Van der Meulen archief (1588–1600)
    Nina Lamal
  • De vroegmoderne ambassadesecretaris als informatiemanager: Henri Brasset en zijn briefregisters (1616–1654)
    Kerrewin van Blanken
  • Kennis over verre zeeën: Maritieme en etnografische kennisontwikkeling van Franse transpacifische reizen tot de Oostendse Azië-handel (1684–1723)
    Wim De Winter
  • De informatiebronnen van Albert Louwen (1722–1798), kroniekschrijver te Purmerend
    Erika Kuijpers

Nieuwe Tijdingen (2021): Anita Boele en Raingard Esser (red.), Genderpatronen in vroegmoderne samenlevingen

De integratie van een genderperspectief in historisch onderzoek heeft gevolgen die verder reiken dan simpelweg de aanvulling van bestaand onderzoek met bijkomende onderzoekssubjecten. Ze vraagt om een fundamentele herbezinning over begrippen die vaak hun betekenis hebben gekregen vanuit een specifieke mannelijke insteek.

Dit nummer van Nieuwe Tijdingen verkent wat een zorgvuldig toegepast genderperspectief concreet oplevert voor het vroegmoderne onderzoek naar uiteenlopende thema’s zoals migratie, religie en rechtspraak, arbeidsmarkt en homoseksualiteit. Dit gebeurt vanuit verschillende invalshoeken en historische contexten. Zo wordt ingegaan op de ervaringen en de verschillende rollen van vrouwen binnen confessionele migrantengemeenschappen in Engeland, op de Antwerpse drukkersmarkt en binnen stedelijke religieuze gemeenschappen in Frankrijk. Andere bijdrages bestuderen noties van mannelijkheid en vrouwelijkheid in strafrechtelijke ondervragingen in Frankrijk en attitudes ten opzichte van deviante seksualiteit in achttiende-eeuws Antwerpen.

Lezen

De bundel is verkrijgbaar bij Leuven University Press – zowel gedrukt als digitaal – en via JSTOR.

Voor leden van VNVNG is een abonnement op de print- en digitale versie van het tijdschrift inbegrepen in het jaarlijks contributie.

Inhoud

  • Inleiding: vroegmoderne genderpatronen
    Raingard Esser & Anita Boele
  • Norwich’s “Disorderly Maids”: Immigrant Women and the institutions in early modern England
    Raingard Esser
  • Spiritual Reform on Ceremonial Display?: The Acarie Circle and the foundation of the first French Discalced Carmels (1604–1611)
    Gooitske Nijboer
  • De drukkersvrouwen van Sint Lucas: Gildenlidmaatschap en arbeidspatronen in het vroegmoderne Antwerpse boekwezen
    Heleen Wyffels
  • Gender op de pijnbank: Mannelijkheid en vrouwelijkheid in Franse criminele ondervragingen in de achttiende eeuw
    Elwin Hofman
  • “Dat volck dat uijt Hollant ghejaecht is”: Sodomie en migratie in achttiende-eeuws Antwerpen
    Jonas Roelens

Nieuwe Tijdingen 2020: Jasper van der Steen en Hans Cools (red.), Vroegmoderne geschiedenis in actuele debatten

De vroegmoderne periode kan de laatste jaren rekenen op grote belangstelling in Nederland en Vlaanderen. In maatschappelijke discussies over (nationale) identiteit, onderwijs en de erfgoedsector wijzen opiniemakers bijvoorbeeld graag op de economische, politieke, sociale en culturele verworvenheden van de periode voor 1800. Deze interesse in het verleden is uiteraard toe te juichen, maar het politieke gebruik van historische verwijzingen staat ook op gespannen voet met wetenschappelijke geschiedbeoefening. Beleidsmakers lijken geschiedenis te zien als een grabbelton waaruit ze naar believen kunnen putten. Vele vroegmodernisten staan dan ook eerder sceptisch tegenover de maatschappelijke benutting van academische inzichten. Hoe gaan historici van de vroegmoderne tijd best om met deze praktijk?

Deze vraag staat centraal in dit nummer van Nieuwe Tijdingen. De bijdragen besteden onder andere aandacht aan het gebruik van vroegmoderne geschiedenis in discussies over canonvorming, (post)kolonialisme, nationalisme en historische vergelijkingen. Het jaarboek werpt daarmee nieuw licht op de vraag hoe en waarom (onderzoek over) de vroegmoderne periode wordt geïnstrumentaliseerd en gerepresenteerd in actuele maatschappelijke debatten, en welke rol vroegmoderne historici daarbij zouden kunnen spelen.

De bundel is verkrijgbaar bij Leuven University Press – zowel gedrukt als digitaal – en via JSTOR.

Voor leden van VNVNG is een abonnement op de print- en digitale versie van het tijdschrift inbegrepen in het jaarlijks contributie.

Inhoud

  • Geschiedenis herschrijven: Over het belang van de vroegmoderne periode in hedendaagsemaatschappelijke debatten en de rol van historici daarbij
    Jasper van der Steen en Hans Cools
  • Polderen en ploeteren: Een debat over geschiedenis, continuïteit en Nederlandse identiteit
    Marjolein ’t Hart
  • De herdenkingsbeweging en de plaats van het slavernijverleden in de Nederlandse identiteit
    Karwan Fatah-Black
  • Spiegels van Sophia: Geleerdenportretten en de verbeelding van vrouwen als wetenschappelijkeautoriteit: een historische kadering
    Lieke van Deinsen
  • Het Plakkaat van Verlatinge (1581) in het Nederlandse herdenkingsjaar 2018: Historici versus dagbladpers
    Anton van der Lem
  • In de voetsporen van de meesters: Rembrandt, Rubens en hun museumhuizen in Amsterdam en Antwerpen
    Hans Cools

Nieuwe Tijdingen 2019: Joop W. Koopmans & Dries Raeymaekers (red.), Feestelijke cultuur in de vroegmoderne Nederlanden

In de vroegmoderne tijd werd er heel wat gefeest. In deze bundel – het derde nummer van Nieuwe Tijdingen – onderzoeken (kunst)historici de rol van traditie en innovatie bij feestelijk vertier, de weergave en verslaggeving van feestelijkheden in media en kunsten, de rol van materiële cultuur in festiviteiten en de rol van veranderende normen en waarden met betrekking tot feestvieren. Zowel elitaire festiviteiten als vormen van volksvermaak komen aan bod.    

De bundel is verkrijgbaar bij Leuven University Press – zowel gedrukt als digitaal – en via JSTOR.

Voor leden van VNVNG is een abonnement op de print- en digitale versie van het tijdschrift inbegrepen in het jaarlijks contributie.

Inhoud

  • Van feest tot feest — Evolutie en vormgeving van feestelijk vertier in de vroegmoderne Nederlanden
    Joop W. Koopmans en Dries Raeymaekers
  • Catholic Ruler, Protestant People — The Impact of the Reformation on Court and Civic Festivals in Early Modern Europe
    Helen Watanabe-O’Kelly
  • Carnaval in Jutphaas — De rol van schertsverordeningen in de organisatie van een vroegmoderne carnavalsviering
    Rozanne Versendaal
  • De kunst van de feestmaaltijd — Gedecoreerd tafelgerei als gespreksonderwerp in de zestiende eeuw
    Lucinda Timmermans
  • The show must go on — De performance van de loterij in de Nederlanden (15de–16de eeuw)
    Jeroen Puttevils
  • Feesten van burgerschap — Rederijkers, loterijen en de transmissie van burgerschapsidealen rond 1600
    Dick E.H. de Boer
  • Blood Sports and Festivities in Normative Provincial Publications — Ordinances in Gelderland’s ‘Plakkaatboek’, 1582–1699
    C. Annemieke Romein
  • How to Refuse the Goblet — Drinking Rituals, Sociability and Flow in Nederlands Displegtigheden, 1732–1735
    Adriaan Duiveman
  • Orangistische festiviteiten tijdens de contrarevolutie
    Laurien Hansma
  • Ellende, miserie, slaverny, dwinglandye — De feesten van de Franse Revolutie door de ogen van de Antwerpse edelman Pierre Goetsbloets, Brecht Deseure

Nieuwe Tijdingen 2018: Judith Brouwer & Michael Limberger (red.), Hedendaagse biografieën over vroegmoderne lieden

Het tweede nummer van Nieuwe Tijdingen is nu beschikbaar (zowel op papier als digitaal) bij Universitaire Pers Leuven. In deze uitgave verkennen zeven historici de mogelijkheden en onmogelijkheden van de biografie in het historisch onderzoek naar de vroegmoderne periode.

[E]nige kritische reflectie op de biografische methode ten aanzien van figuren uit de vroegmoderne tijd ontbrak tot nu toe in de Lage Landen. Deze uitgave wil hiertoe een kritische bijdrage leveren en houdt de hedendaagse biografische methodes goed tegen het licht.

Nieuwe Tijdingen. Over vroegmoderne geschiedenis is het jaarboek van de VNVNG en een vervolg op de in 2014 gestarte reeks ‘Publicaties’.

Inhoud

  • Judith Brouwer & Michael Limberger, Schrijven over individuen en hun omstandigheden. Hedendaagse biografieën over vroegmoderne lieden
  • Craig Harline, De massa bespelen. Some reflections on writing biography
  • Gustaaf Janssens, Alva en de Nederlanden (16de – 21ste eeuw). Een biografische en historiografische benadering van een berucht historisch personage
  • Luc Duerloo, Groepsportret van een eenzaat. Omtrent een politieke biografie van Aartshertog Albrecht
  • Els Kloek, 1001 Vrouwen en de ‘achterkant’ van de geschiedenis. Tien vuistregels voor de vroegmoderne biograaf
  • Arend van Essen, De ‘taaffel’ in de slaapkamer. De nalatenschap van Simon van Slingelandt (1664–1736) in handen van de biograaf
  • Peter Altena, ‘Hier hebje den Ontleeder’. Bij het schrijven van de biografieën van Jacob Campo Weyerman (1677–1747) en Gerrit Paape (1752–1803)

Nieuwe Tijdingen

Sinds 2017 verschijnt het jaarboek van de Vlaams-Nederlandse Vereniging voor Nieuwe Geschiedenis bij de Universitaire Pers Leuven, onder de titel Nieuwe Tijdingen. Over vroegmoderne geschiedenis. Het jaarboek neemt de lezer mee naar het vervlogen verleden van de vijftiende tot en met de achttiende eeuw. Iedere uitgave richt zich op een recente ontwikkeling in het historisch onderzoek naar deze schakelperiode. Geïnteresseerden in de vroegmoderne tijd worden zo geprikkeld door toegankelijk geschreven bijdragen, terwijl vakgenoten in deze gereviewde artikelen de laatste stand van het onderzoek kunnen consulteren.

Voor leden van VNVNG is een abonnement op de print- en digitale versie van het tijdschrift inbegrepen in het jaarlijks lidgeld. Individuele nummers kan men bestellen via de website van de uitgever.

Nieuwe Tijdingen 2017: Liesbeth Geevers & Violet Soen (red.), Sacrale ruimte in de vroegmoderne Nederlanden

Het eerste nummer van Nieuwe Tijdingen is nu beschikbaar (zowel op papier als digitaal) bij Universitaire Pers Leuven. In deze uitgave bestuderen zeven historici de ruimtelijke dimensie van vroegmoderne devotie. Ze laten zien hoe sacrale plekke werden begrensd, ingericht, herinnerd en ontheiligd. Deze uitgave is geredigeerd door Liesbeth Geevers en Violet Soen.

Nieuwe Tijdingen. Over vroegmoderne geschiedenis is het jaarboek van de VNVNG en een vervolg op de in 2014 gestarte reeks ‘Publicaties’.

Inhoud

  • Violet Soen & Anne-Laure Van Bruane, ‘Sacrale ruimtes in de vroegmoderne Nederlanden: perspectieven en dwarsverbanden’.
  • Ruben Suykerbuyk, ‘Ter promotie der devotie. Materiële voorzieningen en offervaardigheid voor de Sint-Leonardusculturs in Zoutleeuw (1453-1505)’.
  • Tiffany Bousard, ‘Aan de rand van het graf. De transformatie van het funeraire leven en landschap in Antwerpen en Brugge tijdens de calvinistische republieken (1577/1578-1584/1585)’.
  • Justin E.A. Kroesen, ‘De storm doorstaan: continuïteit en verandering in de protestantse inrichting van middeleeuwse kerken ten tijde van de Republiek’.
  • Carolina Lenarduzzi, ‘Grensoverschrijdende katholieke claims. De grenzen tussen publieke en private ruimte voor sacrale doeleinden in de zeventiende-eeuwse Republiek’.
  • Joke Spaans, ‘Een herinnerd religieus landschap: vroegmodern Amsterdam’.

Nieuwe Tijdingen

Sinds 2017 verschijnt het jaarboek van de Vlaams-Nederlandse Vereniging voor Nieuwe Geschiedenis bij de Universitaire Pers Leuven, onder de titel Nieuwe Tijdingen. Over vroegmoderne geschiedenis. Het jaarboek neemt de lezer mee naar het vervlogen verleden van de vijftiende tot en met de achttiende eeuw. Iedere uitgave richt zich op een recente ontwikkeling in het historisch onderzoek naar deze schakelperiode. Geïnteresseerden in de vroegmoderne tijd worden zo geprikkeld door toegankelijk geschreven bijdragen, terwijl vakgenoten in deze gereviewde artikelen de laatste stand van het onderzoek kunnen consulteren.

Voor leden van VNVNG is een abonnement op de print- en digitale versie van het tijdschrift inbegrepen in het jaarlijks lidgeld. Individuele nummers kan men bestellen via de website van de uitgever.