Jaarcongres 2024 – Toekomstdromen: leven tussen hoop en vrees in de vroegmoderne tijd

Vrijdag 25 oktober 2024 in het Mgr. Sencie-Instituut in Leuven (Erasmusplein 2, 3000 Leuven)

Historici hebben lang gedacht dat vroegmoderne Europeanen een conservatieve visie op de toekomst hadden. Zij zagen de geschiedenis van het christendom als een anticipatie op het onvermijdelijke einde der tijden, beschouwden astrologie als een geldige methode voor wetenschappelijke voorspelling, en steunden op het Ciceroniaanse idee om lessen te trekken uit de geschiedenis. Hun begrip van de toekomst verbreedde echter in de loop der tijd, vooral vanaf de achttiende eeuw. De Verlichting en de Franse Revolutie braken met eerdere ervaringen en seculariseerden opvattingen over de geschiedenis, wat leidde tot een ‘ontdekking’ van de toekomst.

Recent hebben historici de dichotomie tussen ‘gesloten’ premoderne en ‘open’ moderne opvattingen over het verleden en de toekomst echter in twijfel getrokken, en erkennen zij dat mensen al vroeg actief probeerden grip te krijgen op een onzekere toekomst. Dit toont aan dat benaderingen van de toekomst in de geschiedenis afhankelijk waren van veranderende sociale, politieke, juridische en intellectuele contexten, en dat de visie op de toekomst vóór de achttiende eeuw niet zo gesloten of op het verleden
gericht was als eerder werd verondersteld.

Het Jaarcongres 2024 van de Vlaams-Nederlandse Vereniging voor Nieuwe Geschiedenis zal zich buigen over de vraag hoe mensen in de vroegmoderne tijd probeerden de toekomst vorm te geven.

Programma

13.00u	Opening door Dries Raeymaekers, voorzitter VNVNG
13.15u	Elisabeth Heijmans (Universiteit Antwerpen) – Zekerheid Bieden: Toekomstdenken van kooplieden in de Franse Atlantische handel (1740-1760)
13.45u	Jessica den Oudsten (Radboud Universiteit) – Toekomstperspectieven en sociale mobiliteit. Immigranten en hun nakomelingen in vroegmodern Amsterdam
14.15u	pauze
14.45u	Steven Vanden Broecke (Universiteit Gent) – Toekomstvoorspelling en neostoïcijnse cultuur in de Zuidelijke Nederlanden, c. 1630 CE
15.15u	Anna-Luna Post (Universiteit Utrecht) – Verleiding en verbeelding in Leeghwaters koloniale toekomst
15.45u	Afsluitende reflectie door Jeroen Puttevils (Universiteit Antwerpen), coördinator van het ERC-project Back to the Future. Future expectations and actions in late medieval and early modern Europe, ca. 1400-ca. 1830
16.10u	Sluiting en borrel

Registratie

De kostprijs voor deelname aan het Jaarcongres bedraagt 15 EUR. Studenten betalen 10 EUR. U kunt zich inschrijven via het registratieformulier. U ontvangt na inschrijving t.z.t. een betaalverzoek per email.

Locatie

Het jaarcongres vindt plaats in het Monseigneur Sencie-Instituut (MSI) in Leuven, zaal 02.08 (Museumzaal). Het MSI bevindt zich op 10 minuten wandelen vanaf het station van Leuven.

Adres: Erasmusplein 2, 3000 Leuven
Bereikbaarheid: https://www.kuleuven.be/kulag/nl/gebouw/118-01/onderwijs