Jaarcongres 2025 – Vroegmoderne academici en hun netwerken

Het ontstaan van de moderne wetenschap geldt als een van de grote scharniermomenten van de vroegmoderne geschiedenis, een proces waarin universiteiten een cruciale, maar lang onderbelichte rol speelden. Die universiteitsgeschiedenis ondergaat momenteel een fundamentele vernieuwing. Wat ooit een niche binnen de historiografie leek, ontwikkelt zich snel tot een dynamisch onderzoeksveld.

Deze hernieuwde aandacht gaat verder dan de formele structuren van onderwijs en curriculum. Dankzij big data, digital humanities en innovatieve methoden zoals netwerkanalyse en GIS krijgen we nieuwe inzichten in de rol van universiteiten als knooppunten van lokale, transnationale én koloniale kenniscirculatie.

Met dit congres wil de Vlaams-Nederlandse Vereniging voor Nieuwe Geschiedenis een platform bieden voor vernieuwend onderzoek naar vroegmoderne universiteiten, met bijzondere aandacht voor de netwerken van academici en de wetenschappelijke uitwisseling die hierbinnen plaatsvond. Die netwerken waren vaak verrassend transnationaal van aard, wat aansluit bij de recente historiografische tendens om nationale grenzen te overstijgen.

Ze hadden ook een heel persoonlijke dimensie: hoe beïnvloedden vriendschap, rivaliteit, geloofsovertuiging en gender de vorming van wetenschappelijke netwerken? En hoe werd kennis niet alleen geproduceerd, maar ook betwist en gecorrigeerd binnen universitaire gemeenschappen?

Het congres valt samen met twee bijzondere jubilea: 450 jaar Universiteit Leiden en 600 jaar KU Leuven. Een uitgelezen moment om de vernieuwende tendenzen in de vroegmoderne universiteitsgeschiedenis op de kaart te zetten.

Programma

10.30u Inloop
11.00u Opening
11.15u Keynote-lezing door Dirk van Miert (Huygens Instituut) – ‘Academia’ en de ‘Respublica literaria’: de weerbaarheid van een genetwerkte kenniscultuur
12.00u Lunch
13.00u Rossana Scebba (KU Leuven) – Between Trust, Profit, and Beliefs: Author-Printer Partnerships in Academic Book Production in Early Modern Louvain
13.30u Silvia Donker (Rijksuniversiteit Groningen) – Een vakgebied in verandering. De ontwikkeling van het Newtonianisme onder drie generaties natuurfilosofen in de Nederlanden tijdens de achttiende eeuw
14.00u Christiaan Engberts (KU Leuven) – Missiecolleges in Leuven: nieuwe theologische netwerken in de vroege zeventiende eeuw
14.30u Pauze
15.00u Linde Van den Eede (KU Leuven) – “Twas ghelyck […] duniveersiteyt”: Leuvense professoren en de circulatie van theologische kennis in de zeventiende eeuw
15.30u Alicia Schrikker (Universiteit Leiden) – Het vooronderzoek naar het koloniale en -slavernijverleden van de Universiteit Leiden
16.00u Claire Morrison (KU Leuven) – Tussen verbod en praktijk: vrouwelijke arbeid binnen de universiteitsmuren van Leiden en Leuven vóór 1800
16.30u Sluiting en borrel

Registratie

De kostprijs voor deelname aan het Jaarcongres bedraagt 20 EUR. Studenten betalen 10 EUR. U kunt zich inschrijven via het registratieformulier op onze website:

https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSekEl1m9hwxJbjTmwM3hn-2eDjoj2zQNyQQxtXJuKsDWEy0aw/viewform?usp=header

U ontvangt na inschrijving t.z.t. een betaalverzoek per email.

Locatie

Het jaarcongres vindt plaats in het Lipsiusgebouw van de Universiteit Leiden, Cleveringaplaats 1 2311 BD Leiden.

symposium ‘Het Rampjaar 1672’ (22 september 2018, Den Haag)

In samenwerking met het Huygens Instituut voor Nederlandse Geschiedenis en de Koninklijke Bibliotheek (KB) organiseren de Vrienden van de Witt een congres met lezingen getiteld ‘Het Rampjaar 1672′ in de aula van de Koninklijke Bibliotheek, Prins Willem-Alexanderhof 5, 2595 BE Den Haag.

Programma

13.00-13.30 uur Inloop met koffie en thee
13.30-13.35 uur Christian Melsen: welkomstwoord
13.35-13.50 uur Jeroen Vandommele, inleiding
13.50-14.15 uur Henk van Nierop: Patriottische prenten: Romeyn de Hooghe en de beeldvorming van het Rampjaar 1672
14.15-14.40 uur Judith Brouwer: Levenstekens. Gekaapte brieven uit het Rampjaar 1672
14.40-14.50 uur Vragen en discussie o.l.v. Jeroen Vandommele
14.50-15.15 uur Pauze
15.15-15.50 uur Arjan Nobel: ‘Fransse tyranny, gepleeght op de Hollandtsche dorpen.’ Het Hollandse platteland in 1672
15.50-16.15 uur Luc Panhuysen: De hete zomer: de moord en erna
16.15-16.30 uur Vragen en discussie o.l.v. Jeroen Vandommele
16.30-18.00 uur Borrel

Inschrijven:

Inschrijven is mogelijk door een email te sturen aan registratie@vriendenvandewitt.nl onder gelijktijdige overmaking van een bijdrage in de kosten:

Leden van de Vrienden van De Witt, medewerkers van het KNAW Humanities Cluster, medewerkers en Vrienden van de Koninklijke Bibliotheek en voor studenten: € 10,-

Anders: € 15,-

Het bedrag maakt u over op rekening NL36RABO0141870346, t.n.v. Vrienden van De Witt te Utrecht. Bij overtekening geldt volgorde van binnenkomst.

symposium ‘Law & Order. The role of the institutions in creating the legislation in the Low Countries’ (1500-1700s) (18 oktober 2018, Brussel)

Op 18 oktober 2018 vindt in Brussel (Université Saint-Louis) een symposium plaats over wetgeving en juridische instituties in de vroegmoderne Nederlanden. Voor meer informatie, zie het programma.

Internationaal congres vroegmoderne boekgeschiedenis, 4-5 oktober in Antwerpen

Op donderdag 4 en vrijdag 5 oktober 2018 wordt in Antwerpen het congres ‘The Economic History of the Book in the Early Modern Period’ georganiseerd. Tijdens dit congres geven 24 sprekers uit tien verschillende landen uiteenzettingen over economische aspecten van het boek in Europa en de Nieuwe Wereld tijdens het ancien régime.

Professor Jan Luiten van Sanden verzorgt de keynote speech. Het congres wordt voorafgegaan door een Miræus Lecture verzorgd door professor Ian Maclean op woensdagavond 3 oktober 2018 (aanvang 18u). Op zaterdag 6 oktober 2018 hebben deelnemers de keuze tussen een drietal sociaal-culturele activiteiten in het Museum Plantin-Moretus.

Inschrijven kan met het inschrijvingsformulier online en is geldig na betaling per overschrijving. Alle details over het programma en alle praktische punten vindt u op deze webpagina: https://www.uantwerpen.be/en/conferences/economic-history-book/.

De capaciteit van de zaal in het prachtige Hof van Liere is beperkt en ook het aantal deelnemers voor de sociaal-culturele activiteiten op zaterdag is begrensd. Voor vragen kan u terecht bij Goran Proot (goran.proot@gmail.com).

Dag van het Onderzoek 2018: De stedelijke ruimte opgemeten: GIS-infrastructuur en het onderzoek naar vroegmoderne steden in de Lage Landen

Dag van het Onderzoek
vrijdag 9 maart 2018, Dordrechts Museum

Geografische informatiesystemen (afgekort GIS) bieden de laatste jaren enorme mogelijkheden voor het onderzoek naar premoderne steden. In zowel Nederland als Vlaanderen lopen momenteel enkele boeiende onderzoeksprojecten – zowel collectieve als individuele – die dat duidelijk maken. Op de Dag van het Onderzoek stelt een aantal van deze onderzoekers hun projecten voor. Daarbij worden concrete mogelijkheden en resultaten gepresenteerd en perspectieven voor verder onderzoek aangeduid.

Programma

10u30 Ontvangst met koffie/thee
10u50 Opening door de voorzitter, Guido Marnef (Universiteit Antwerpen)
11u Hans Mol en Mark Raat (Fryske Akademy, Leeuwarden), “De bouw van een historisch GIS-infrastructuur voor de Nederlandse steden vóór 1900: voortgang, trends en perspectieven”
11u30 Jaap Evert Abrahamse (Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed), “De Gouden Eeuw in GIS. Grond, geld en vastgoedontwikkeling in de stadsuitbreidingen van Amsterdam”
12u Roos van Oosten (Universiteit Leiden – Faculteit Archeologie), “Huizen en hygiëne in nieuwtijds Leiden”
12u30 Discussie
13u Lunch
14u Iason Jongepier en Rogier van Kooten (Universiteit Antwerpen – Centrum voor Stadsgeschiedenis), “GIStorical Antwerp. Een ruimtelijk laboratorium voor stadsgeschiedenis”
14u30 Heidi Deneweth (Vrije Universiteit Brussel) en Ward Leloup (Vrije Universiteit Brussel – Universiteit Gent), “De impact van stedelijke veranderingsprocessen op de sociale topografie van Brugge, 1580-1670”
15u Wim van Wijk (Dordrechts Museum), “De Dordtse reuzenkaart”
15u30 Discussie
16u Borrel

Registratie

Alle geïnteresseerden zijn welkom om de Dag van het Onderzoek bij te wonen. Het inschrijvingsgeld bedraagt 20 EUR per persoon (studententarief: 15 EUR). Inschrijven kan tot vrijdag 2 maart per e-mail aan secretaris@vnvng.eu. Gelieve tegelijkertijd het verschuldigde bedrag over te maken op de bankrekening van de Vlaams-Nederlandse Vereniging voor Nieuwe Geschiedenis, met vermelding “DvhO 2018”:
IBAN: BE96 0682 3425 2805
BIC: GKCCBEBB
Incl. koffie, thee, lunch en receptie

Locatie

De Dag van het Onderzoek vindt plaats in het Dordrechts Museum, op vijftien minuten loopafstand van Centraal Station Dordrecht:

Dordrechts Museum
Museumstraat 40
3311 XP

Jaarcongres 2017: Festiviteiten in de vroegmoderne Nederlanden

Jaarcongres 2016: Biografen en hun biografieën over vroegmoderne personen

U kunt de folder-jaarcongres-2016 downloaden.

BIOGRAFEN EN HUN BIOGRAFIEËN OVER VROEGMODERNE PERSONEN
Brussel, Paleis der Academiën
Hertogstraat 1, 1000 Brussel
Rubenszaal

vrijdag 28 oktober 2016
www.vnvng.eu

Inschrijven kan door zich vóór donderdag 20 oktober aan te melden bij Griet.Vermeesch@vub.ac.be en door het overmaken van €20 (€10 tarief MA-studenten) op de rekening van de vereniging met vermelding “Jaarcongres 2016”:

IBAN BE96 0682 3425 2805

BIC: GKCCBEBB (VNVNG te Brussel);

Incl. koffie, thee, lunch en receptie

Programma

10.00 Ontvangst met thee en koffie

10.20 Opening door Joop Koopmans (voorzitter) en jaarvergadering

11:00 Craig Harline (Brigham Young University), ‘De massa bespelen’. Reflections on the elements of biographical method

12:00 Lunch

13:15 Gustaaf Janssens (KULeuven), Fernando Alvarez de Toledo, IIIe hertog van Alva en de Nederlanden. Een biografisch-historiografische benadering van een berucht personage uit onze geschiedenis

13:45 Luc Duerloo (UAntwerpen), Groepsportret van een eenzaat. De biografie van aartshertog Albrecht

14:20 Els Kloek, 1001 vrouwen en de ‘achterkant’ van de geschiedenis

14:50 Thee en koffie

15:15 Arend van Essen (Rijksuniversiteit Groningen), De ‘taaffel’ in de slaapkamer. De nalatenschap van Simon van Slingelandt (1664-1736) in handen van de biograaf

15.45 Peter Altena (Stichting Jacob Campo Weyerman), Geschreven levens. Jacob Campo Weyerman en Gerrit Paape in autobiografie en biografie

16:15 Discussie

17:00 Borrel

Dag van het Onderzoek 2016: adel en soldaten in de vroegmoderne periode

Download de folder van de Dag van het Onderzoek 2016 hier

Dag van het Onderzoek 2016

Adel en soldaten in de vroegmoderne periode

Mechelen

Congres- en erfgoedcentrum Lamot; Zaal Alcazar; Van Beethovenstraat 8-10; 2800 Mechelen

Zaal Alcazar

Routebeschrijving:http://lamot-mechelen.be

Vrijdag 4 maart 2016

De geschiedenis van de adel en elites en de militaire geschiedenis gaan vanouds samen. De oude battle and drum historische benadering is intussen echter verlaten; nieuwe paden van onderzoek worden volop verkend. Daarbij laten historici zich volop inspireren door de sociale en de culturele geschiedenis. Oude theses over de neergang van de adel tijdens de vroegmoderne periode worden grondig herzien, en de plaats van soldaten in de vroegmoderne samenleving en cultuur worden op een innovatieve manier bestudeerd.

Tijdens de Dag van het Onderzoek worden enkele projecten gepresenteerd die nieuwe benaderingen van adels- en militaire geschiedenis in de Nederlanden gestalte geven. Raymond Fagel (Universiteit Leiden) zal lopend onderzoek presenteren dat wordt verricht binnen een NWO-project over de ‘narratieven’ en beeldvorming over Spaanse soldaten in de Nederlanden tijdens de Opstand. Frederik Buylaert (Vrije Universiteit Brussel) zal samen met een aantal onderzoekers lopend onderzoek voorstellen met betrekking tot adel- en elitevorming in de zestiende-eeuwse Zuidelijke Nederlanden.

Inschrijven kan door zich vóór vrijdag 26 februari aan te melden bij Griet.Vermeesch@vub.ac.be en door het overmaken van €20 (€10 tarief MA-studenten) op de rekening van de vereniging met vermelding”Dag van het Onderzoek 2016”:

IBAN BE96 0682 3425 2805

BIC: GKCCBE BB (VNVNG te Antwerpen);

incl. koffie,thee, lunchen receptie.

Programma

10.30 Ontvangst met thee en koffie

10.45 Opening door Joop Koopmans (Voorzitter VNVNG)

11.00 Presentatie NWO-Project Raymond Fagel, Beatriz Santiago Belmonte en Leonor Alvarez Francés (Universiteit Leiden), ‘Facing the enemy. The Spanish army commanders during the first decade of the Dutch Revolt (1567-1577)’

12u10 Discussie

12u40 Lunch

13u30 Presentatie Projecten o.l.v. Frederik Buylaert, met presentaties van Miet Adriaens, Jelten Baguet, Janna Everaert en Laurence van Goethem (Vrije Universiteit Brussel), ‘Lordship, Urbanization and Social Change in the Low Countries’.

14u40 Discussie

15u10 Koffie/thee

15u30 Rondetafeldiscussie

16u30 Borrel